νοῦς ὑγιής ἐν σώματι ὑγιεῖ (Μέρος Β)

Ας δούμε και ένα άλλο παράδειγμα, Όπως μεγαλώνουμε οι άνθρωποι, βάσει των εμπειριών μας – τις οποίες βιώνει και το σώμα – χτίζουμε σωματικές συνήθειες. Η πιο απλή και καθημερινή είναι η στάση μας, τη στάση του σώματος

• Τα βάρη της ζωής τα κουβαλάμε στην πλάτη μας

• Όταν σκύβουμε, πονάει ο αυχένας, η λεκάνη είναι μαγκωμένη και επιβαρύνονται τα γόνατα… να πως προκύπτουν διάφοροι χρόνιοι πόνοι…

• Επίσης, δεν αναπνέουμε άνετα αφού πλακώνουμε το στήθος.

• Μελέτες έχουν αποδείξει ότι αυτό επηρεάζει τον τρόπου που λειτουργεί η καρδιά.

• Τελευταίες έρευνες δείχνουν ότι η στάση επηρεάζει την έκκριση τεστοστερόνης και κορτιζόλης, ορμόνες που ρυθμίζουν τη διάθεση μας και τα επίπεδα του στρες.

• Ταυτόχρονα, ο τρόπος που στεκόμαστε σχετίζεται με το πώς νιώθουμε για τον εαυτό μας. Μελέτες δείχνουν ότι η αυτοπεποίθηση είναι άμεσα σχετιζόμενη με τη στάση.

• Και ο τρόπος που κινούμαστε, όχι μόνο που στεκόμαστε, επηρεάζει και επηρεάζεται από την διάθεση μας ή τη γενικότερη ψυχολογία μας. Όταν κάποια μέρη του σώματος αδρανούν ή χρησιμοποιούνται λιγότερο, λόγω της στάσης, επιβαρύνονται άλλα. Αν σκεφτούμε ότι η ροή της κίνησης και της ενέργειας είναι σαν κλειστό κύκλωμα ηλεκτρισμού, είναι σαν να ξεχνάμε κάποια κομμάτια και εκεί να μπλοκάρετε η ροή, το οποίο όμως επηρεάζει στη συνέχεια όλο το κύκλωμα.

• Οπότε η στάση μας είναι συνδεδεμένη με την ψυχική μας διάθεση.

Πως είμαι τώρα που σας μιλάω; Δυνατή με στήθος ανοιχτό, φοβισμένη όταν σκύβω. Αν θέλετε τώρα ή αργότερα, μπορείτε να δοκιμάσετε και εσείς, πως είναι να στέκομαι με πόδια στο έδαφος, πατώντας σταθερά, στο στήθος ανοιχτό, και να κοιτάζω ευθεία μπροστά; Και θέλει λίγο χρόνο, να το νιώσουμε. Και ύστερα, πως είναι με τους όμως κάτω… που πάει το βλέμμα από μόνο του… πως είναι η αναπνοή….

Είναι ενδιαφέρον πόση πληροφορία παίρνουμε, αν λίγο αφουγκραστούμε…

Φεύγοντας λίγο από τη στάση και το δικό μας το βίωμα στο εδώ και τώρα, ας δούμε λίγο τι λέει η επιστημονική κοινότητα για τη σχέση σώμα-νου.

Ένα, για μένα πολύ διασκεδαστικό παράδειγμα, έχει να κάνει με το πρόσωπο, ένα μέρος του σώματος που συχνά ξεχνάμε. Οι εκφράσεις, όπως λέει και η λέξη, ‘εκφράζουν’ συναισθήματα. Έλα όμως, που μπορούνε και να τα προκαλέσουνε. Διάφορες μελέτες έχουν ασχοληθεί με το χαμόγελο. Σε αυτές, το 1/3 κρατάνε μολύβι ή κάτι αντίστοιχο στο στόμα τους ώστε να έχουν ουδέτερη έκφραση, το άλλο 1/3 ώστε να είναι το στόμα μόνο σαν να χαμογελούν και το τελευταίο 1/3 ώστε να χαμογελούν κανονικά.

Δηλαδή δεν νιώθουν ‘ουδέτερα’, ‘κάπως καλά’ και ‘χαρούμενοι’, η έκφραση προκύπτει από συγκεκριμένες οδηγίες των ερευνητών. Φαίνεται ότι αυτοί που έχουν το ‘κανονικό χαμόγελο’ βρίσκουν πιο αστείες της ίδιες εκπομπές που οι άλλοι βρίσκουν ουδέτερες. Επίσης – και για μένα πολύ πιο ενδιαφέρον – όταν τους βάζουν οι ερευνητές να κάνουν κάτι που τους δημιουργεί στρες, οι σωματικές αντιδράσεις, όπως ο καρδιακός παλμός και η εφίδρωση των ‘χαμογελαστών’, επανέρχονται στο φυσιολογικό πιο γρήγορα μετά το γεγονός.

Δηλαδή, το σώμα ξεπέρασε το στρες πιο γρήγορα όταν νόμιζε ότι χαμογελάνε κανονικά.

Ολόκληρο το σώμα βιώνει, αντιδρά και μας δίνει πληροφορία για το πώς νιώθουμε. Μια πρόσφατη μελέτη από τη Φινλανδίας δείχνει ότι τα συναισθήματα τα βιώνουμε σωματικά και σε συγκεκριμένα μέρη του σώματος… και ότι αυτό είναι κοινό για ανθρώπους από διάφορες χώρες και κουλτούρες.

Φαίνεται λοιπόν, ότι υπάρχει ένας κοινός σωματικός συναισθηματικός χάρτης για όλους. Πολύ ενδιαφέρον, ειδικά όταν σκεφτούμε πως διάφορα ψυχοσωματικά συμπτώματα εμφανίζονται σε σχέση με συγκεκριμένα συναισθήματα… Τα σήματα είναι κοινά και καθαρά, αρκεί να τα ακούμε.

Είδαμε λοιπόν πως μιλάει το σώμα στο πνεύμα και πως γενικά επηρεάζουν το ένα το άλλο. Δηλαδή είδαμε την επικοινωνία.

Υπάρχει όμως και κάτι ακόμα: η φροντίδα. Πως φροντίζουμε νου και σώμα ώστε να μπορούν να επικοινωνούνε;

Είπα στην αρχή ότι δεν θα ασχοληθούμε με τη διατροφή και την άσκηση, όμως η αλήθεια είναι ότι και τα δύο, φροντίδα για το σώμα είναι. Αν το δούμε ως σύμμαχο, τότε χρειάζεται να έχουμε και τις ανάγκες του υπόψη… Αλλιώς τα σήματα διαστρεβλώνονται. Μόνο και μόνο από τα παραδείγματα που είδαμε, η κακιά στάση σε συνδυασμό με την έλλειψη φυσικής άσκησης συχνά δημιουργούν πόνους στη μέση, στα ίσχυα… όταν πονάει η μέση το σώμα δεν έχει και πολύ διάθεση να μας πει και τίποτα άλλο, η ανάγκη του είναι ξεκάθαρη και επείγουσα. Αντίστοιχα η κακιά διατροφή μπορεί να προκαλεί δυσπεψία, παχυσαρκία, προβλήματα στις αρθρώσεις… πάλι επιβαρύνοντας το σώμα. Όμως εδώ παίζει ρόλο και το μυαλό, αποφασίζουμε να τρώμε καλύτερα, διατηρούμε με σταθερή φυσική κατάσταση, ζητάμε βοήθεια όταν έχουμε ξεφύγει στις καταχρήσεις ή όταν είμαστε τόσο μπερδεμένοι που δεν μπορούμε να το ακούσουμε καν. Έτσι, το ένα φροντίζει το άλλο.

Αντίστροφα, μπορούμε να φροντίζουμε το μυαλό μέσω του σώματος. Καταρχάς με το να επικοινωνούμε με αυτό και να βλέπουμε τα σήματα που μας στέλνει. Είτε διαστρεβλωμένα είτε όχι, έστω και έτσι, επικοινωνία υπάρχει. Όταν για παράδειγμα ο αυχένας είναι πέτρα από την πίεση και ‘ακούμε’ αυτό σήμα, τον φροντίζουμε, τον ίδιο τον αυχένα. Για παράδειγμα, πάμε κάπου για μασάζ ή για φυσιοθεραπεία. Και όχι μόνο μια φορά, η θεραπεία θέλει χρόνο και δέσμευση. Δουλεύοντας άμεσα με το σώμα, η πίεση που είναι σίγουρα και ψυχολογική, τουλάχιστον από τη σωματική πλευρά της σχέσης, ανακουφίζεται. Αν βλέπουμε ότι έχουμε πολύ κακιά στάση στην πλάτη, βρίσκουμε κάποια μορφή άσκησης που θα βοηθήσει στο να ανοίξει λίγο το στήθος. Θα αναπνέουμε καλύτερα, και θα πονάνε λιγότερο τα άλλα μέρη που επιβαρύνονται. Και πάλι όμως, με δέσμευση και σταθερότητα. Όπως λέγαμε στην αρχή, είναι μέρος ενός κυκλώματος, και εκεί που βλέπουμε μπλοκάρισμα σωματικό, θα υπάρχει αντίστοιχο μπλοκάρισμα ψυχολογικό. Λύνοντας το ένα, ανακουφίζουμε και το άλλο.

Και μην ξεχνάμε να χαμογελάμε λίγο περισσότερο… το νιώθει το μυαλό το χαμόγελο!

Κλείνοντας, σας προσκαλώ να ξαναφέρετε την προσοχή σας στο σώμα. Είναι πιο δύσκολο ή πιο εύκολο μετά από 20 λεπτά ομιλίας; Νιώθετε κούραση; Νιώθετε εγρήγορση; Δεν νιώθετε τίποτα; Και αυτό που νιώθετε στο σώμα τώρα, με τι σκέψη συνοδεύεται; Θέλω να σηκωθώ να κουνηθώ; Πρέπει να φροντίσω λίγο τον αυχένα μου που πονάει; Πεινάω;

Εγώ παντός, νιώθω ανακούφιση που τελείωσα. Σας ευχαριστώ πολύ.